Turizm Terimleri S
Sabit maliyet
Fix cost (FC)
Scanion Planı
Scanion’s Plan
Turizm sektöründe sıkça kullanılan bir yönetim felsefesi ve aynı zamanda bir tür örgüt kuramıdır. Scanion Planı, kişilerin kendilerini ifade etme gereksinimlerinin olduğu varsayımına dayanarak bu ifade güdüsünün işin yorumunda gerçekleşebileceği savıdır. Bu felsefeyi izleyen kuram ise “Bir örgütün bütün bireyleri o örgütün faaliyetlerine tam anlamıyla katılabilirlerse katkıları oranında ödüllendirlmelidir,” şeklinde ifade edilebilir. Scanion Planı’nın uygulanması işletmelerin örgüt yapısına göre değişiklikler arz eder, ancak tüm uygulamalarda üç ana ilkeden hareket edilir: Katılma sistemi.
Eşitlik sistemi.
Özdeşlik sistemi.
Seçimlik, isteğe ve onaya bağlı, opsiyonlu
Optional
Serbest zaman
Leisur
Kişilerin iş dışındaki zamanı. Kişinin dinlenme ve eğlenmeye ayırdığı boş zaman. Gün içindeki serbest zaman, hafta içindeki serbest günler, ay içindeki serbset hafta, yıl içindeki serbest ay, yedi yılda bir alınabilen serbest bir yıl (Sabbatical Year) olarak tanımlanabilir.
Seyahat acentası
Travel agency
Seyahat acentaları, kâr amacıyla turistlere turizmle ilgili tüm hizmetleri sunan, tur operatörlerinin ya da kendilerinin doğrudan meydana getirdikleri paket turları satan ve bunları satın alan turistlere gittikleri yerler hakkında bilgi sunan aracı kuruluşlardır.
Seyahat çeki.
Traveller cheuque
Seyahat danışma el kitabı
Travel informatin manuel
Çok geniş ve kapsamlı bir belgedir. İçindeki bilgiler günü gününe takip edilir. Aylık olan bu yayın dünyadaki 200 ülke hakkında bilgiler verir. Yolcular için gerekli belgeler, sağlık, gümrük kanunları ve döviz konusunda gerekli açıklamalar da vardır.
Seyahat işletmeleri
Üretici ile tüketici arasında ilişki kuran, hizmeti oluşturan, hizmeti sunan, pazarlayan ve satan veya bu tür işlemler için aracı olan kuruluşlara seyahat işletmeleri adı verilir. Seyahat işletmeleri turistik ürünü oluşturan ve/veya dağıtımını yapan, belirli örgütsel yapıları olan ticari kuruluşlardır. Seyahat işletmeleri aracı olacağı gibi hizmetleri oluşturarak bir bütün olarak da sunabilir. Örneğin bir uçak biletinin acenta tarafından kesilmesi aracılıktır. Konaklama, ulaşım, gezi, yeme-içme gibi hizmetlerin bir araya getirilerek tur paketi olarak sunulması ise hizmetin bir bütün halinde sunulmasıdır.
Seyahat kontratı
(Bkz. Seyahat sözleşmesi)
Seyahat sözleşmesi Seyahat kontratı
Seyahat kontratı (anlaşması) seyahat eden kişi (turist) ile seyahat boyunca gerekli hizmetleri sağlayacak ulaştırma, konaklama, yiyecek-içecek işletmeleri arasında yapılan sözleşme demektir. Bu kontrat müşteri ile tur-seyahat düzenleyicisi arasında olmasına rağmen bir çok kontratı da kendi etrafında toplar. Uluslararası bir özellik arzedecek ve uygulanabilecek bir seyahat kontratı örneği henüz yapılmamıştır. Seyahat kontratları çoğunlukla yurtdışı gezi veya paket turlar için hazırlanır ve iki bölümden oluşur: Genel satış koşulları
İstisnai haller.
SİMO Şeması
SIMO Chart
Simo kelimesi İngilizce’deki “simultaneous movement cycles (simultane hareket devresi)” tanımının baş harflerinden oluşmuştur. Ellerin ayakların, başın veya vücudun başka unsurlarının hareketlerinin kayda alınmasıdır. Genellikle sağ ve sol elin hareketlerini göstermek için çizilir. SİMO şemasının en önemli fonksiyonu etkin olmayan hareket modellerinin, boş zamanın, ziyan edilen hareketin saptanmasına yardımcı olmasıdır. Turizm sektöründe, özellikle iş akım planlamasında kullanılan bir tekniktir.
SİT
Tarih öncesinden günümüze kadar gelen çeşitli medeniyetlerin ürünü olup yaşadıkları devirleri sosyal, ekonomik mimari ve benzeri özelliklerini yansıtan kent ve kent kalıntıları, önemli tarihi olayların cereyan ettiği yerler ve tesbiti yapılmış tabiat güzellikleri ile korunması gerekli alanlardır.
SOF
Service order form
Son onay tarihi
Option date
Son dakika satışları
Last minute sales
Otelde oda veya yatak, uçakta koltuk olarak önceden rezervasyon olmadan son gün yapılan satışlar.
Sosyal alt yapı
Social infrastructure
Sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacıyla yapılması gereken eğitim, sağlık, din, kültür v.b. yapılar ile park, çocuk bahçeleri ve yeşil alanların genel ismidir.
Sosyal turizm, kitle turizmi
Social tourism
Sosyal turizm satın alma gücü az veya sınırlı olan halk gruplarının özel bazı önlem ve teşviklerle turizm olayına girmesidir. Başka bir deyişle sosyal turizm gelir düzeyi düşük, satın alma gücü zayıf halk gruplarıın turizm faaliyetlerinen yararlanabilmesi için yapılan çalışmaların toplamıdır.
Stand by fare
Yolcunun uçakta boş yer kaldığı takdirde binebileceğini bildiren indirimli tarife
Standart fiyat
Standart price
Herkese uygulanan fiyat
STO
Speciality Tour Operaot
Özelliği olan turları düzenleyen tur operatörü.
Sunlust:
Güneşci, tatilci
Su sporları
Water sports
Sürdürülebilir turizm
Sustainable tourism
Çevre ile sıkı bağlantısını göz ardı etmeyen, varlığı için gerekli unsurları tehdit etmeksizin işlev gören; hem şimdiki, hem de gelecek kuşakların gereksinimlerini karşılayabilmeyi ön gören turizm endüstrisi.
saat değiştirme
ing: time conversion, fra: conversion de temps alm: Zeitumstellung, f
doğuya veya batıya seyahat edilmesine göre, saat ilâve etme veya çıkarma işleminin taşıt hareket ve rezervasyon saatlerine yansıması.
sabah banliyösü
ing: milk run, fra: service ferroviaire matinal alm: morgendlicher Pendelverkehr, m
çok duraklı, bu nedenle ulaşımda uzun zamanı gerektiren, sabah erken saatlerde görülen tarifeli ulaşım şekli.
sabit fiyat
ing: fixed price, fra: prix fixe alm: Festpreis, m
değişmez fiyat.
sağlık sigortası
ing: health insurance, fra: assurance-maladie alm: Krankenversicherung, f
hastalık dolayısıyla gerekebilecek muayene, tedavi ve bakım giderlerini karşılamaya yönelik sigorta sistemi.
sağlık turizmi
ing: health tourism, fra: tourisme de santé alm: Gesundheitstourismus, m
bir takım hastalıkların iyileştirilmesi için içmeler, kaplıcalar, ılıcalar, deniz, dağlar, mağaralar, sanatoryumlar, prevantoryumlar ve benzerlerinden yararlanmak üzere yapılan seyahatler.
sağlıklı yaşam merkezi
ing: fitness center, fra: centre de mise en forme,m, alm: Fitness-Zentrum, n
kişilere beden hareketleri, doğru ve uygun beslenme yolu ile sağlıklı yaşam alışkanlığı kazandıran merkez.
sahibi tarafından alınmayan eşya
ing: unclaimed luggage office, fra: dépôt des objets non réclamés, , alm: Fundbüro, n
yasalara göre saptanan sürenin bitiminde, yolcunun almadığı eşyasının saklamaya alındığı yer.
Sahil
ing: coast, fra: côte alm: Küste, f
deniz, göl ve nehirlerin kıyısı.
sahil güvenlik
ing: coast guard, fra: garde-côte alm: Küstenschutz, f
kıyılardaki güvenlikten sorumlu idare.
sahil şeridi
ing: coastal band, fra: bande côtiere alm: Küstenstreifen, m
deniz, tabiî ve sunî göl ya da akarsularda kıyı kenar çizgisinden itibaren kara yönünde, yerin özelliğine ve imar durumuna göre 100 metreye kadar çeşitli derinliklerdeki kara şeridi.
Sakin
ing: inhabitant, fra: habitant alm: Einwohner, m
bir yöre, köy, kasaba, veya şehirde ikamet eden kişi.
sanal gerçeklik
ing: virtual reality, fra: réalité virtuelle alm: virtuelle Wirklichkeit, f
bilgisayar ortamındaki gezi programı ile belirli bir yerde gerçekten seyahat etme duygusunu taşıma.
Sanat
ing: art, fra: art alm: Kunst, f
bir duygunun, tasarının ya da güzelliğin anlatımında kullanılan yöntemlerin tümü ya da bu anlatım sonucu ortaya çıkan üstün yaratıcılık.
sanat etkinliği
ing: art activity, fra: activité artistique alm: künstlerische Aktivität , f
sanat çalışması.
satış araçları
ing: sales tools, fra: supports de vente alm: Verkaufsinstrumente, pl
aralarında, müşteriler hakkında özel bilgilerin de bulunduğu satış destekleri.
satış sarayı
ing: hypermarket, fra: grand magasin alm: Kaufhaus, n
çok çeşitli malların satıldığı büyük alış veriş merkezi.
Sauna
ing: sauna, fra: sauna, alm: Sauna
buharlı, özel banyo odası.
Sermaye
ing: capital, fra: capital alm: Kapital, n
bina, tesis, makine, donatım gibi üretimde veya hizmetlerin yürütülmesinde kullanılan değerlerin tümü.
Sertifikasyon
ing: certification, fra: certification alm: Zertifikation, f
onaylama.
sertifikasyon sistemi
ing: certification system, fra: système de certification alm: Zertifikatisierungssystem, n
turizm bağlamında, yatırım ve işletmeler ile diğer faaliyetler için, yapılmış olan sınıflandırma ya da gruplandırma sonucuna göre belge düzenlenmesi ile ilgili işlemlerin bütünü.
Servant
ing: service cart, fra: chariot alm: Servierwagen, m
yiyecek-içecek işletmelerinde, garsonun servis öncesi hazırlıklarına yardımcı olan, yedek servis araç ve gereçlerinin hazır biçimde bulundurulduğu, dolaplı çekmeceli, raflı sabit veya tekerlekli, gezer tezgâh.
Servis
ing: service, fra: service alm: Dienstleistung, f
müşteriye hizmet veren personel faaliyetlerinin tümü.
servis ücreti
ing: service charge, fra: service alm: Trinkgeld, n
otel ve restoranlarda hesaba eklenen personel hizmetinin karşılığı.
ses ve ışık gösterisi
ing: sound and light performance, fra: son et lumière alm: Ton- und Lichtvorstellung, f
söz, müzik ve ışık oyunlarının bir araya gelmesi ile gece yapılan tanıtım gösterisi.
Seyahat
ing: travel, fra: voyage alm: Reise, f
bir noktadan başka bir noktaya yapılan yolculuk.
seyahat acentalığı işletme belgesi
ing: travel agency operation license, fra: licence d’agence de voyage alm: Genehmigung zur Betreibung eine
seyahat acentalarına konularında faaliyet göstermelerini sağlamak üzere T.C. Turizm Bakanlığı’nca verilen belge.
seyahat acentası
ing: travel agency, fra: agence de voyages alm: Reisebüro, n
kâr amacıyla turistlere ulaştırma, konaklama, gezi, spor ve eğlence olanakları sağlayan, turizmle ilgili bilgiler veren, bu konuya ilişkin tüm hizmetleri gören, turizm ekonomisine ve genellikle ödemeler dengesine katkıda bulunan ticarî kuruluş.
seyahat acentası sicili
ing: travel agency registry, fra: registre d’agence de voyages alm: Reiseagenturenregister, m
seyahat acentası için, kuruluş işlemleri sonucunda T.C. Turizm Bakanlığı’nca sicil dosyası açılması.
seyahat kararı
ing: travel decision, fra: décision de voyage alm: Reiseentscheidung, f
gelecekte yapılacak seyahatin yerini, zamanını, süresini, ne ile ve nasıl yapılacağını belirleme.
seyahat öncesi enformasyon
ing: pretravel information, fra: renseignements pratiques alm: Informierung vor der Reise, f
turistlerin kendilerini kültürel temasa hazırlamak üzere gereksinim duydukları bilgiler.
seyahat rehberi
ing: travel guide, fra: guide de voyage alm: Reiseführer, m
bir yöredeki veya ülkedeki konaklama olanakları, lokantalar, yollar, ilgi merkezleri, tarihî ve kültürel özellikler hakkında bilgi veren yayın türü.
seyahat ticareti
ing: travel trade, fra: commerce de voyage alm: tourismusbedingter Handel, m
turizm endüstrisinde yaratılan ürünlerin kazanç amacıyla alım-satımı.
seyahat ticareti kuruluşu
ing: tourist trade entity, fra: entreprise de commerce de voyag, alm: touristische Handelsorganisatio
turizm ürününün kâr amacıyla alım-satımını yapan kuruluş.
seyahat yazarı
ing: travel writer, fra: journaliste de voyage alm: Reiseschriftsteller, m
yayın organlarında, basın mensubu, müstakil yazar veya sektör temsilcisi sıfatıyla turizm ve seyahat alanında yazı yazan gazeteci.
seyahate direnç faktörleri
ing: travel resistant factors, fra: facteurs de résistance au voyag, alm: negative Reisefaktoren, pl
ulaşma güçlüğü, yüksek maliyet, politik istikrarsızlık gibi seyahatten caydırıcı faktörler.
sezon dışı
ing: off-season, fra: hors-saison, alm: tote Saison, f
turist akımı açısından, konaklama ve ulaşım araçları fiyatlarında zorunlu indirimlere gidilen devre.
sınır çıkışlı turizm
ing: outbound tourism, fra: tourisme émetteur alm: grenzüberschreitender Tourismus
yabancı ülkelere çıkış içeren turizm türü.
sıvı kaybı
ing: dehydration, fra: déshydratation, f, alm: Flüssigkeitsverlust, m
vücudun su kaybının bir şekilde giderilemediği hali ifade eden tıbbî terim.
Slogan
ing: slogan, fra: slogan alm: Slogan, m
kısa ve çarpıcı propaganda sözü.
sondaj ve kazı
ing: sounding and excavating, fra: fouille archéologique alm: Sondierung und Ausgrabung, f
taşınır ve taşınmaz eski eserlerin tespiti ve bilimsel yöntemlerle yüzeye çıkarılması için arkeolojik ve tarihî alanlarda yapılan çalışmalar.
Sörf
ing: surfing, fra: surf alm: surfen
yelkenli ya da yelkensiz, tek kişi için yapılmış bir kayma aracıyla su üzerinde herhangi bir araç tarafından çekilmeksizin kayma biçimindeki deniz sporu.
sorumlu müdür
ing: director in charge, fra: directeur alm: zuständiger Direktor, m
seyahat acentasının işlemlerinden sorumluluk taşıyan en üst yönetici.
sorun çözmeli pazarlama
ing: problem solving marketing, fra: marketing par analyse de situat, alm: Problemlösende Vermarktung, f
pazarlamada, tüketici sorununun masaya yatırılarak uygun çözüm bulma yöntemi.
sosyal fon
ing: social fund, fra: fonds social alm: Sozialfonds, m
ücretli olarak çalışanlar ya da dar gelirliler için belirli sosyal amaçlarla ayrılan tahsisat.
sosyal ikilem
ing: social dualism, fra: dualisme social alm: sozialer Dualismus, m
geleneksel davranış biçimi ile endüstrileşmeye bağlı toplum davranışının yanyana görülmesi, turizm bağlamında sorun yaratan hal.
sosyal mesafe
ing: social distance, fra: distance sociale alm: sozialer Abstand, m
sosyal konum ve deneyimler açısından kişi veya gruplar arasındaki farklılık.
sosyal sınıf
ing: social class, fra: classe sociale alm: Sozialstufe, f
bir toplumda yaşama biçimleri, psikolojik davranışları, fonksiyonları farklı insanların oluşturduğu ve birinden diğerine geçiş olanağı bulunan grup.
sosyal turizm
ing: social tourism, fra: tourisme social alm: Sozialtourismus, m
orta gelirli kişilerin, sağlanan bazı özel olanaklarla yaptıkları turistik amaçlı gezi türü.
sosyo-ekonomik gelişme düzeyi
ing: socio-economic development leve, fra: niveau de développement socio-é, alm: sozial- ökonomische Entwicklung
sosyal, ekonomik ve toplumsal kalkınma düzeyi.
sosyo-kültürel turizm değerleri
ing: socio-cultural tourism assets, fra: ressources socio-culturelles de, alm: touristisch bedeutende sozio- k
toplum kültürü ile ilgili olup turizm açısından önem taşıyan olay, davranış, gelenek, özellik gibi değerler bütünü.
sosyo-psikolojik seyahat dürtüsü
ing: socio-psychologic travel motive, fra: motivations socio-psychologique, alm: sozio-psychologische Reisemotiv
modern çevreden uzaklaşmak, kendini dinleme, prestij, gerginlikten kurtulma, sosyal ilişkilerin geliştirilmesi gibi ekseriya gizli tutulan toplumsal ve psikolojik seyahat dürtüleri.
Speleoterapi
ing: speleotherapy, fra: spéléothérapie alm: Speläotherapie, f
mağara ortamından yararlanmak suretiyle yapılan tedavi türü.
Spesiyal
ing: special, fra: spécial, alm: spezial
özel, kendine özgü.
Spesiyalite
ing: speciality, fra: spécialité alm: Spezialität, f
lokantalardaki özel yemek.
spor turizmi
ing: sports tourism, fra: tourisme sportif alm: Sporttourismus, m
spor amacıyla yapılan yurtiçi ve yurtdışı seyahatlerin doğurduğu olay ve ilişkilerin bütünü.
Sportif Turizm Kurulu
ing: Council of Sports Tourism, fra: Conseil du Tourisme Sportif alm: Touristischer Sportrat, m
turizm amaçlı sportif faaliyette bulunmak isteyenlerin taleplerini incelemek, yeterlik belgesi düzenlemek ve etkinliklerin denetimini yapmak üzere T.C. Turizm Bakanlığınca, gerek görülen yerlerde kurulan komisyon.
Stüdyo
ing: studio, fra: studio alm: Studio, n
yataksız, ancak yatmaya elverişli divanları bulunan otel veya motel odası.
su altı sporu
ing: underwater sports, fra: sport sous-marin alm: Unterwassersport, m
dalgıçlık, balık adamlık gibi su altı alemi ile ilgili spor.
su karnavalı
ing: regatta, fra: régate alm: Regatta, f
sandal veya yelkenli gemi yarışı.
su kayağı
ing: aquaplane, fra: ski nautique alm: Wellenreiten, n
deniz sürat motorlarının arkasına takılarak tahta bir aygıt üstünde yapılan su sporu.
Suare
ing: soiree, fra: soirée alm: Abendgesellschaft, f
gece toplantısı.
sub standartlar
ing: substandarts, fra: réglement intérieur alm: Substandards, pl
bir işletmede, bir ürünü, çalışma yöntemini, üretilecek miktarı veya bütçenin para miktarını vb. belirtmek için konulmuş ikincil öncelikli kurallar.
Suit
ing: suite, fra: suite alm: Suite, f
birbirine açılan odalardan oluşan otel dairesi.
suit oturma salonu
ing: parlor, fra: salon de suite alm: Wohnschlafzimmer einer Suite, n
suitlerde normal olarak oturma odası olarak kullanılıp, gerektiğinde yatak odası olarak da kullanılabilen salon.
sulak alan
ing: marshy land, fra: marais alm: Sumpfgebiet, n
derinliği 6 metreyi geçmeyen, genelde sazlık bitkilerin hakim olduğu, önemli biyolojik yaşam alanlarına ve kuş zenginliklerine sahip olan eko sistem alanı.
Sunucu
ing: master of ceremonies, fra: maitre de cérémonie alm: Moderator, m
toplantı, kongre, konferans, seminer, gece, hafta, şenlik gibi etkinliklerde programı ziyaretçilere açıklayan kişi.
Şehir gezisi
City sightseeing tour (CSST).
