Tarih Aynası: BOR

Tarıma elverişli olmayan toprak anlamını taşıyan adı ile Bor ilçesi, pek çok medeniyete ev sahibi olmuş bir yerdir. Bu yazımızda sizlere tarihi sahnede adına sıkça yer verilen Niğde’nin en büyük ilçesi olan Bor ilçesinden bahsedeceğiz…

NİĞDE’NİN İLÇESİ

Bor ilçesi, Niğde’nin en büyük ilçesidir. İlçenin 5 beldesi, 21 köyü, 18 mahallesi bulunmaktadır. Nüfusu 60 binin üzerindedir.

OSMANLI DÖNEMİ BOR

Bor bölgesi, 1243 Kösedağ Savaşında Anadolu Selçuklu Devleti Moğollara yenilince Moğolların uç beyliği olan İlhanlıların yönetimine geçmiştir. Bölge, 1357 yılında Karamanoğulları’nın yönetimine geçmiştir. 1471 yılında Fatih Sultan Mehmet’in Karamanoğullarını yenilgiye uğratmasıyla Fatih Sultan Mehmet, Niğde ve diğer bölgelere el koymuştur.

CUMHURİYET DÖNEMİ BOR

1923 yılında Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte Niğde il statüsüne geçmiştir. Cumhuriyetin ilanı ile birlikte tüm Türkiye’de olduğu gibi Niğde’de- Bor’da abayındırlık, eğitim, sağlık, sosyal ve kültürel alanlarda önemli gelişmeler yaşanmıştır.

TOP ATIŞLARIYLA KUTLAMA

1923 yılında Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte Cumhuriyet coşkusunu yaşayan ilk yer Niğde’dir. Niğde Cumhuriyet’in ilanını top atışlarıyla kutlayan ilk yer özelliği taşımaktadır.

BOR ADINI NEREDEN ALIYOR

Bor her ne kadar maden ismi olarak bilinse de ilçenin adı Yunanca ‘poros’ dan, Fransızca ise ‘Bore’den gelmektedir. Türkçe karşılığı ziraate elverişli olmayan toprak anlamındadır. Fener Rum mektebi üyesi olan Türkçe muallimi J.Karlos tarafından yazılmış Türkçe, Rumca lugatinde Rum kilisesine tabi şehirler ve köylerin isimleri bulunmaktadır.

BAĞLI KÖY VE KASABALAR

Bor ilçesine bağlı pek çok kasaba ve köy bulunmaktadır. Bor ilçesine bağlı köyler; Seslikaya Köyü, Badak Köyü, Kürkçü Köyü, Kayı Köyü, Kavuklu Köyü, Havuzlu Köyü, Kızılca Köyü, Kızılkapı Köyü, Karacaören Köyü, Karanlıkdere Köyü, Kaynarca Köyü, Tepeköy, Balcı Köyü, Halaç Köyü, Bayat Köyü, Postallı Köyü, Gökbez Köyü, Okçu Köyü, Bereke Köyü, Karamahmutlu Köyü, Emen Köyü, Klavuz Köyü ve Obruk Köyüdür. Bor ilçesine bağlı kasabalar;  Kemerhisar Kasabası, Çukurkuyu Kasabası ve Bahçeli Kasabasıdır.

TYANA SU KEMERLERİ

Bugünkü adı ile Kemerhisar Kasabası olan Tyana, Bor ilçesine 7 kilometre mesafededir. Tyana,Anadolu’nun güneye açılan kapısı konumundadır.  1986–1988 yılları arasında Prof. Dr. Aykut Çınaroğlu başkanlığındaki bir ekip Tyana’da ilk arkeolojik kazı çalışmaları gerçekleştirmiştir. Tyana, Milattan önce 5.000 yıllarından bu yana yerleşim yeri olarak kullanılmıştır. Tyana, Toros sıradağlarının eteğinde yer almaktadır. Geçmiş dönemlerde Anadolu’yu Suriye ile birlikte Filistin’e ve Mezopotamya’ya bağlayan en büyük yolların biri üstünde yer almış bir yerleşim yerdir.

ROMA HAVUZU

Roma Havuzu, Niğde-Adana yolu kenarında Bor ilçesine bağlı Bahçeli kasabasında bulunmaktadır. Roma dönemi eseri olan yapı Milattan sonra 2. Yüzyılda Trojen ve Hadrian tarafından yaptırılmıştır. Roma Havuzu, 1960 yılında tesadüfen ortaya çıkmıştır. Havuzun tamamı toprak altından çıkarılmıştır. Roma Havuzu, antik mermerden yapılmıştır. Havuz çağının önemli örnek eserlerindendir. Roma Havuzu çevresindeki yeşil alan günümüzde mesire alanı olarak kullanılmaktadır.

BİLGİNLER KONAĞI

Bilginler konağı, Bor ilçesinin ileri gelen devlet adamı ve askeri olan Halil Nuri Yurdakul tarafından 1932 yılının Eylül ayında kurulmuştur. Konak, Halil Nuri Yurdakul’un kendi oluşturduğu 4-5 bin ciltlik koleksiyonu ile kurulmuştur. Aynı zamanda konakta, Atatürk’ün ayakkabısı ve gömleği de muhafaza edilmektedir.

BOR KÜLTÜR EVİ (RUM KİLİSESİ)

Bor ilçesinin tarihi yapılarından biri olan Rum kilisesi, Bor belediyesi tarafından 2014 yılında restore edilerek Bor Kültür Evi olarak yenilenmiş ve hizmete açılmıştır.

BORUN TARİHİ MESLEKLER

Bor ilçesinin ve Anadolu’nun değerli el sanatlarından olan keçeciler, debbağcılar, semerciler-palancılar, çancılar, orakçılar, kürekçiler, yularcılar, nalbantlar, bıçakçılar, kökboyacılar, çarkçılar, seyyar berberler, kalaycılar gibi sanatlar maalesef yok olmaya yüz tutmuş durumdadır. Ata sanatlarını devam ettiren birkaç sanatçı da ata sanatlarının kendileriyle birlikte yok olacağından endişelenmektedir. Ata sanatlarını devam ettirenler; bıçakçı İhsan Binay, semerci Vedat Dağeri, orakçı Duran Kılıç ve diğerleri Bor ilçesindeki sebze pazarı inişindeki sokakta faaliyet göstermektelerdir.

BORUN VAZGEÇİLMEZ LEZZETLERİ

Bor ilçesine yolunuz düşerse Köfter ve söğürmeyi mutlaka deneyimleyin. Aynı zamanda Arabaşı çorbası, tarhana çorbası, aşlık(erişte) çorbası ve pilavı, mıhla, papara, Bor tavası, gaygana, etli kuru fasulye, kireçte kayısı, testi kebabı, keçi yoğurdu Bor ilçesinin meşhur lezzetleri arasındadır.

BOR’A NASIL ULAŞIRIM

Bor ilçesi, Niğde merkeze yaklaşık 41,5 kilometre uzaklıktadır. Bor ilçesine ister karayolundan ister demir yolundan ulaşabilirsiniz. Demir yolu ile ulaşımı tercih edecek olursanız bor ilçesine direkt sefer olmadığını göreceksiniz. TCDD seferleri sayesinde Niğde’ye demiryolu üzerinden ulaşabilirsiniz. Niğde’den de özel araçla ve ya toplu taşıma araçlarıyla Bor ilçesine ulaşım sağlayabilirsiniz. Karayolu üzerinden ulaşım yapacak iseniz Bor ilçesi Ankara’ya 330 kilometre, İstanbul’a 765 kilometre uzaklıktadır.

BOR SİZ DEĞERLİ SEYAHAT SEVERLERİ BEKLİYOR

Bu yazımızda sizlere Niğde’nin en büyük ilçesi olma onuruna sahip Bor ilçesinden bahsettik. Bor ilçesi, Tyana Su Kemerleri, Bilginler Konağı, Roma Havuzu, köyleri, kasabaları ve lezzetli yemekleri ile görülmeye değer bir yerdir. Bu şirin ilçeyi görmenizi ve damağınızı şenlendirecek yöreye özgü lezzetleri tatmanızı tavsiye ederim. Yeni bir yazımızda görüşmek üzere, sağlıcakla kalın.

Facebook: facebook.com/secreturkey

Instagram: instagram.com/secreturkey

Twitter: twitter.com/secreturkeycom adreslerinden bizleri takip edebilir, yeni yerler keşfedebilirsiniz.