Rusları Korkutan Taşlar: Ahlat Selçuklu Mezarlığı
Doğu Anadolu bölgesinde Bitlis’te yer alan Ahlat Eski Yerleşimi ve Mezarları M.Ö 900 yılına kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. 2000 yılında UNESCO Dünya Geçici Miras Listesine eklenen bu kültürel mekân Selçuklu Döneminin yaşam biçimini, inanışını ve taş işçiliğini en iyi şekilde yansıtmaktadır.
Bitlis Ahlat ilçesinde yer alan bu eski yerleşimin UNESCO Miras Listesine eklenebilmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklendiği vurgulanabilmektedir. Bu anlamda Bakanlık ilçenin alt yapı faaliyetlerinin güçlendirilmesi çalışmalarına katkı sağlamaktadır.
Ortaçağın ekonomi bakımından en zengin yerlerinden biri olan Ahlat’ta 3-4 metreyi bulan mezar taşları ilan edilmiştir.
Ahlat’ta yer alan meydan mezarlığı 1071 Malazgirt Savaşında şehit düşenler için hazırlanmıştır. Bu mezar taşlarının önü, arkası ve yanlarına ayrı motifler işlenmiştir. Bu mezar taşlarına palmet, lotüs, rumi, rozet, geometrik geçmeler, laleler, saç örgüleri ve daha birçok bordür süslemelere yer verilmiştir.
Mezar taşlarının boylarının alçaklı yüksekli olmasının nedeni ölen kişinin sosyal konumuna bağlı olarak belirlenmektedir. Bu mezar taşları 1 metre ve 5 metre arasında değişmektedir.
Peki, bu taşların Ruslarla ilişkisi ne?
Ahlat ilçesinde halkın ağızlarından düşürmedikleri bir hikayeleri var Ruslarla ilgili. Vakti zamanında 1915 yılında Ruslar Ahlat’tan 20 kilometre uzaklıktaki bir köye karargah kurarlar. Bu kurdukları karargâhtan karşıya baktıklarında karşılarında dimdik duran Türk askerlerini görüler ve bölgeye saatlerce top atışı yaparlar. Top atışlarına rağmen tek bir askerin bile yerinden kıpırdamadığını gören Rus askerleri şaşırırlar. Gün ağarmaya başladığında aslında Ruslar karşılarında Türk askerlerinin olmadığını top attıklarının birer mezar taşı olduğunu anlarlar. Aslında Rusların bu mezar taşlarını asker sanması ile Ahlat’ı işgal etmeleri biraz erteleniyor ve Ahlat halkı Bitlis’e oradan da Diyarbakır tarafına göç ederek canlarını kurtarabiliyor.
Eğer bu Rus askerleri mezar taşlarını fark etmiş olsalardı birçok Ahlat halkı katledilebilirdi. Ruslar durumu fark ettikten sonra Mezar taşlarının bir kısmını sökerek yol yapımında ve bina yapımında kullanıyorlar. Resmi kayıtlara göre Ahlat Selçuklu Mezarlığında 8.169 tane mezar taşı bulunmaktadır.
