7 Kez Viran Olan Şehir: Viranşehir
Şanlıufra’nın İlçesi olan Viranşehir adından da anlaşılacağı üzere tam 7 kez viran olmuş ve tekrar kurulmuş ve Viranşehir ismini almıştır.
Doğusu Kızıltepe, batısı Şanlıurfa, Kuzeyi Siverek, güneybatısı Harran ile çevrili Şanlıurfa platosundan başlayarak Suriye’ye doğru açılan düzlük bir alanda yer almaktadır.
Yüzölçümü 1.843 km2, toplam nüfusu 187.705’tir. Karasal ve Akdeniz ilkimi hakimiyetindedir. Ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalı bu ilçe çeşitli dönemlere ev sahipliği yapmıştır.
ÇEMDİN KALESİ (ESKİ KALE)
İpek yolunun 19. Km’sinden sola ayrılan toprak yol üzerindeki Viranşehir’e ulaşmadan bu toprak yolun 8 km sonrasında Eski Kale Köyü yer alır.
Verimli bir ova ortasında yükselmiş bu kalede 12 burç ve iki gözetleme kulesi bulunmaktadır. kaledeki sur ve burçlar beyaz kesme taşlarla örülmüştür. iç kısmı moloztaşı ve harç ile doldurulmuş 3-4 metre kalınlaştırılmıştır. Surlar 8-10 metre yükseklikte iken burçların yüksekliği 13-15 metreye ulaşmıştır.
Kale giriş çıkışı doğu ve batı yönündeki iki kapı ile sağlanmakta iken Selçuklular kaleyi himaye ettikten sonra bu kapıları kapatmış ve güneydoğu tarafından başka bir kapı açmışlardır.
Bu kale yıllar içinde tahrip edilmiş ve kuzey- güney istikametindeki sur ve burçlar yere kadar alçalmıştır.
YÜCELER (ILIYE) MAĞARALARI
Şanlıufra-Viranşeir karayolu üzerinde yer alan bu mağara daire biçiminde bölümlerden meydana gelmiştir. Bu yönüyle de onu farklı kılmaktadır. Bir mağara içerinden diğerine ulaşımı engellemek için çeşitli düzenekler yapılmıştır. Bu düzenekleri aşmak çok tehlikelidir.
Romalılar döneminde yapıldığı düşünülen mağarada Romalılar gizli gizli ibadetlerini gerçekleştirebilirlermiş.
AKESE(Hanefiş) KİLİSE VE MAĞARALARI
Viranşehir Kırlık köyünün 6km güneyinde bulunan kilise dere ağzında kayalara oyularak inşa edilmiştir.
Kilisenin girişinin yer aldığı bölümün karşısında tavuskuşu kabartmaları bulunmaktadır.
4 odası bulunan kilisenin ibadet ve vaftiz odaları ayrıdır.
Gizli ibadet için inşa edilen bu yapılar yerden 2 metre yükseklikte ve bir insanın geçebileceği ölçüde deliklerden oluşmaktadır. Bu deliklerden ilerleyebilmek için oturmak ve 1-2 metre ileri gittikten sonra ayağa kalkmak gerekir. Kare şeklinde yapılmış bölmeden geçebilmek için 6-7 metre uzunluğunda yüksekliğe sağ sol ayak basamakları ile tırmanılır.
YOLBİLEN (HÜFDEMAL) MAĞARALARI
Dere yamacına kurulan bu mağaralar sıralar halindedir. Dere yatağının her iki tarafında da yer alır. Süryaniler tarafından yapıldığı düşünülmektedir. Derenin tam doğusunda yer alan bir mağaranın bu güne kadar sonuna ulaşılamamıştır.
CİNAS (ALAKONAK) KAYA MEZARLARI
Viranşehir’in Cinas Köyünde yer alan Roma dönemine ait kaya mezarlarının bulunduğu turistik yerdir.
RAHİME HATUN TÜRBESİ
Eyüp Peygamberin eşi Rahime Hatun’a ait olduğu düşünülen kare planlı ve tek kubbeli türbedir.
EYYÜP PEYGAMBER TÜRBESİ
Eyüp Nebi Köyü’nü de bulunan Eyüp Peygamber caminin doğusundaki mezarlık içerisinde yer alan türbedir. Sekizgen planlı ve üzeri kubbe ile örtülüdür.
ELYESA’PEYGAMBER TÜRBESİ
Eyüp Nebi Köyü’nün güneybatısında bulunan Elyesa Peygamber’in türbesi, düzgün kesme taşlardan örülmüş –U- planlıdır. Rivayetlere göre Elyesa’ Peygamber Hz.Eyüb’u ziyaret etmek için yaya olarak yola çıkmış ve aylarca yürüyerek sonunda Hz. Eyüp’un köyüne ulaşmıştır. Karşısına aniden çıkan şeytanın Eyüp Peygamberin çok uzaklarda olduğunu söylemesi ile Elyasa Peygamber yaşlılığında verdiği yorgunluk ile umutsuzluğa kapılarak Eyüp Peygamberi göremeden orada vefat etmiştir.
